Każdy, kto choć raz zetknął się z psychologią społeczną, doskonale zna badania Stanleya Milgrama, pracującego w latach 60-tych i 70-tych na uniwersytetach Yale i Harvarda, najlepszych uczelniach USA. Jako pracownik tej pierwszej instytucji przeprowadził słynny eksperyment dotyczący posłuszeństwa wobec władzy, który wstrząsnął nie tylko środowiskiem psychologów, ale całą Ameryką. Michael Almereyda w The Experimenter przybliża sylwetkę pioniera w sposób atrakcyjny formalnie, ale rozczarowujący pod względem treści.
W swym dziewiątym pełnometrażowym filmie fabularnym Almereyda wykorzystuje elementy konwencji mockumentu, by wzbogacić warstwę wizualno-narracyjną i trzeba przyznać, że rozwiązanie to zdaje egzamin. Regularne burzenie czwartej ściany przez wcielającego się w profesora Milgrama Petera Sarsgaarda łamie konwencję fabuły, nadając postaci nieco odrealniony, zwariowany sznyt. Ambitny psycholog to z całą pewnością bohater, któremu chce się kibicować i którego determinacja zasługuje na podziw, jednak The Experimenter nie dostarcza wystarczającej ilości mięsa, by uczynić z niego wielką osobistość. Zaangażowanie profesora kontrastuje z jego interpersonalną spolegliwością, zaś osobowość protagonisty nie wykracza poza standardy szeroko rozumianej przeciętności.
Film Almereydy jest ważny, bo przypomina dokonania człowieka niezwykle zasłużonego dla wielu nauk humanistycznych. Historię Milgrama ogląda się dobrze, mając poczucie obcowania z poprawnie skonstruowanym, nieco urozmaiconym formalnie dziełem. The Experimenter nie zapisze się jednak w kanonie dzieł biograficznych – ot, po prostu kolejny sprawnie skonstruowany filmowy życiorys, który znakomicie pasuje do telewizji, a nieco mniej do kina.
Tytuł: Eksperymentator
Tytuł oryginalny: The Experimenter
Premiera: 25.01.2015
Scenariusz i reżyseria: Michael Almereyda
Zdjęcia: Ryan Samul
Muzyka: Bryan Senti
Obsada: Peter Sarsgaard, Winona Ryder, Jim Gaffigan, Edoardo Ballerini, Taryn Manning